Zgubiony dowód osobisty – co robić?

Zgubiony dowód osobisty może nas słono kosztować, zwłaszcza gdy dokument trafi w ręce przestępców. Jednym z najgorszych scenariuszy jest wykorzystanie go do wyłudzenia kredytu lub chwilówki na cudze nazwisko, do czego niestety ostatnimi czasy dochodzi coraz częściej.

Choć każdy powinien swojego dowodu tożsamości pilnować jak oka w głowie, to jednak warto wiedzieć, co w razie jego zgubienia należy zrobić, by uniknąć kłopotów.

Co to jest dowód osobisty i po co go chronić?

Dowód osobisty jest podstawowym dokumentem, pozwalającym na potwierdzenie tożsamości oraz polskiego obywatelstwa. Posiadanie dokumentu jest wymagane w przypadku każdej pełnoletniej osoby.

Dzięki dowodowi osobistemu możesz również podróżować za granice Polski do krajów Schengen, a także tych, które akceptują dowód osobisty jako dokument podróży. Przykładowo jest to Czarnogóra lub Albania.

Od 4 marca 2019 wydawany jest tzw. e-dowód, czyli dowód osobisty z warstwą elektroniczną. Dokument posiada niewidoczny z zewnątrz chip, dzięki któremu możesz logować się do portali administracji publicznej czy podpisywać dokumenty.

Tak wygląda nowy e-dowód

Podstawowa zasada ochrony danych osobowych to: pilnuje dowodu osobistego jak oka w głowie. Dokumentem posługujemy się codziennie, potwierdzając nasze dane. Niekiedy wystarczy jedna błędna decyzja, aby dane osobowe trafiły w niepowołane ręce.

Dowód osobisty należy bezwzględnie chronić przed skopiowaniem, a wysyłając skan należy zakryć odpowiednie pola. Dokumentu nie wolno zostawiać w recepcjach hoteli czy też pod zastaw, np. w wypożyczalniach.

Przestrzeganie powyższych zasad pozwoli Ci zminimalizować ryzyko kradzieży tożsamości, a w konsekwencji na Twoje dane nie zostanie wyłudzona  pożyczka czy dokonane inne nadużycie.

Zgubiony dowód osobisty zgłoś niezwłocznie do urzędu

Zgodnie z Ustawą o dowodach osobistych z dn. 6 sierpnia 2010 r. oraz Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 2015 r. w przypadku zgubienia lub uszkodzenia dowodu osobistego jego właściciel powinien niezwłocznie zgłosić ten fakt do urzędu. Co ważne, można to dzisiaj zrobić zarówno osobiście, jak i przez internet:

• Zgłoszenie osobiste – możliwe jest w każdym urzędzie gminy na terenie Polski
• Zgłoszenie przez internet – możliwe jest z każdego miejsca na świecie, wystarczy dostęp do sieci

W obu przypadkach należy wypełnić stosowny formularz – jego wzór można zobaczyć tutaj

Zgłoszenie utraty dowodu skutkuje jego unieważnieniem i potwierdzeniem tego faktu na specjalnym zaświadczeniu wydanym przez urząd gminy. Zaświadczenie wydawane jest na żądanie i jest ważne do momentu wydania nowego dowodu osobistego, jednak nie dłużej niż 2 miesiące.

Osoby przebywające za granicą, które zgubiły dowód osobisty, mogą ten fakt zgłosić w konsulacie – osobiście, za pośrednictwem poczty lub faksem.

Unieważnienie dowodu osobistego w urzędzie jest bardzo ważne – wówczas każde wykorzystanie skradzionego dokumentu przez przestępców będzie można szybko udowodnić.

Dowód zgubiony w sobotę lub niedzielę – urząd nieczynny. Co zrobić?

Jeśli zgubiłeś dowód osobisty w weekend, możesz mieć problem jego zastrzeżeniem w urzędzie, gdyż ten w sobotę lub niedzielę jest zwyczajnie zamknięty. Podobna sytuacja jest w przypadku, gdy zguba ma miejsce za granicą, np. jesteś na wakacjach. Co zrobić w takiej sytuacji?

Z pomocą przychodzi internet. Wystarczy dostęp do sieci i możesz zastrzec dowód osobisty online z dowolnego miejsca. Jeśli nie możesz tego zrobić online, zastrzeż dokument w urzędzie rano w poniedziałek.

Jak zgłosić zagubienie dowodu osobistego przez internet?

Dostęp do sieci jest dzisiaj powszechny dla każdego, dlatego najłatwiej i najszybciej zgłosisz utratę dowodu osobistego przez internet. Aby to uczynić, niezbędne jest posiadanie profilu zaufanego. Całą procedurę opisujemy poniżej:

1. Przejdź na stronę zgłaszam utratę dowodu i kliknij „wyślij zgłoszenie”
2. Następnie wybierz „profil zaufany” i zaloguj się swoimi danymi
3. System pozwala na zgłoszenie utraty dowodu bądź jego uszkodzenia – wybierz odpowiednią opcję
4. Kliknij „unieważnij dowód” i wpisz kod z przesłanego SMS-a

I to wszystko. Wykonanie powyższej procedury zajmie ci kilka minut, a po wszystkim Twój dowód stanie się natychmiast nieważny. Kolejną czynnością powinno być złożenie wniosku o nowy dowód.

Czy muszę wyrobić nowy dowód po zgubieniu?

Każda dorosła osoba ma obowiązek posiadać dowód osobisty – zasada ta jest uregulowana przez prawo. Dlatego po zgubieniu dowodu osobistego należy wyrobić nowy dokument w określonym czasie.

Po zgłoszeniu utraty dowodu osobistego otrzymasz zaświadczenie, które jednak nie jest dokumentem tożsamości, a jego ważność jest ograniczona.

Nie zwlekaj z wyrobieniem nowego dokumentu, gdyż za jego brak grożą poważne konsekwencje. Polskie prawo przewiduje grzywnę za brak dowodu osobistego o wysokości do 5 000 zł.

Dlatego warto złożyć wniosek o nowy dowód przy okazji zgłaszania jego utraty, gdyż wyrobienie nowego dokumentu trochę trwa. W tym czasie będziesz mógł się posługiwać wydanym zaświadczeniem.

Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, za brak ważnego dowodu może zostać nałożona kara grzywny do 5 tys. złotych. Tyle samo wyniesie najsurowsza grzywna za przetrzymanie cudzego dowodu osobistego.

Zgubiony dowód osobisty – koszt

Koszty wyrobienia dowodu osobistego są zerowe. Niezależnie od tego czy wymieniasz dowód, bo:

• utracił ważność
• dokument został zgubiony lub skradziony
• zmieniły się dane osobowe

Proces ten jest zawsze bezpłatny.

Jedyne koszty, które poniesiesz to opłata za wykonanie zdjęcia do dowodu, która wynosi od 20 zł do 40 zł (za 4 fotografie) w zależności od regionu Polski.

Okres oczekiwania na nowy dokument to zwykle 30 dni od daty złożenia poprawnego wniosku. Termin też może jednak ulec wydłużeniu ze względu na czynniki takie jak ilość aplikacji o nowy dokument czy okres wakacyjny. Przeczytaj więcej, ile się czeka za nowym dowodem w określonych sytuacjach.

Gdzie można zastrzec zgubiony dowód, by nie wyłudzono kredytu lub chwilówki?

Zgubiony dowód stwarza poważne zagrożenie wyłudzenia kredytu czy chwilówki. W dzisiejszych czasach z usługi finansowej można skorzystać online w kilka godzin. Dlatego tak ważne jest, aby w przypadku zgubienia dokumentu działać szybko!

Przed wyłudzeniem kredytu najlepiej chroni system Dokumenty Zastrzeżone, o którym piszemy w dalszej części artykułu. Natomiast firmy oferujące pożyczki pozabankowe mają ograniczony możliwości weryfikacji danych klienta, więc po utracie dowodu warto rozważyć kilka rozwiązań;

• zarejestruj się w usłudze Bezpieczny PESEL – jest ona darmowa, lecz z platformą współpracuje tylko część firm z sektora pozabankowego
• Alerty BIK to usługa, dzięki której otrzymasz SMS, gdy w BIK-u zostanie odpytany Twój numer PESEL
• platforma Chroń PESEL także wyśle Ci SMS-a  za każdym razem, gdy do bazy KRD trafi zapytanie o Twoją osobę

Wszystkie powyższe rozwiązania zmniejszają ryzyko wyłudzenia na Twoje dane, a najskuteczniejsze są Alerty BIK, gdyż to właśnie z bazy BIK-u korzysta najwięcej firm pożyczkowy i banków podczas weryfikacji wniosków.

Bankowy System Dokumenty Zastrzeżone

Banki w Polsce, a dokładnie instytucja je zrzeszająca, czyli Związek Banków Polskich utworzyły specjalny system do zastrzegania utraconych dokumentów m.in. dowodów osobistych, paszportów, czy praw jazdy. System DOKUMENTY ZASTRZEŻONE umożliwia każdemu zgłoszenie faktu utraty dokumentu:

• Osobiście w dowolnej placówce banku będącego uczestnikiem systemu (uwaga – lista banków przyjmujących zgłoszenia od każdego lub tylko od własnych klientów znajduje się tutaj
• Telefonicznie w swoim banku, jeśli oferuje on taką usługę,
• Za pośrednictwem swojego internetowego konta w BIK (Biuro Informacji Kredytowej).

Bez względu gdzie i jak zgłosi się utracony dokument, zostanie on natychmiast wprowadzony do Centralnej Bazy Danych Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE, a informacje na ten temat automatycznie zostaną przekazane do wszystkich uczestników systemu. Dzięki temu każdy bank korzystający z Systemu może od razu rozpoznać próbę założenia przez przestępcę rachunku bankowego online na skradziony dowód osobisty, czy próbę zaciągnięcia z jego użyciem kredytu.

Kiedy utratę dowodu należy zgłosić na policję?

Do niedawna praktykowane było zgłoszenie na policję każdego przypadku utraty dowodu osobistego. Dzisiaj w wyniku zmiany przepisów jest to możliwe wyłącznie wtedy, gdy dowód został skradziony, czyli doszło do popełnienia przestępstwa. W praktyce na policję należy udać się w przypadku, gdy dokument został utracony np. w wyniku kradzieży torebki lub w walizki, włamania do mieszkania lub samochodu itd. Zgłoszenie zwykłego zgubienia dokumentu niestety może być przez policję po prostu nieprzyjęte.

Podsumowując, zgubienie dowodu osobistego powinno nas skłonić do natychmiastowego wykonania dwóch czynności – zgłoszenia tego faktu do urzędu (osobiście lub online) i ewentualnie bankowego systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE prowadzonego przez Związek Banków Polskich. W zasadzie w zapobieżeniu skutków przestępstwa z użyciem skradzionego dowodu powinno wystarczyć unieważnienie dokumentu w urzędzie, jednak dla pewności warto skorzystać z wszystkich dostępnych opcji.