Ochrona przed wyłudzeniem chwilówki lub kredytu na cudze dane

Zgubienie dowodu osobistego może mieć przykre konsekwencje. Jeśli bowiem dokument wpadnie w ręce przestępców, może zostać przez nich wykorzystany do wyłudzenia chwilówki lub kredytu na Twoje nazwisko.

W Polsce każdego roku dochodzi do kilku tysięcy takich zdarzeń, dlatego powinieneś wiedzieć, jak się przed nimi uchronić. Sprawdź, gdzie się udać w przypadku utraty dokumentu tożsamości i jak zastrzec dowód osobisty, by nie paść ofiarą przestępstwa.

Bezpieczeństwo posługiwania się dowodem osobistym

Dowód osobisty to nasz najważniejszy dokument, który musimy wyrobić po ukończeniu 18. roku życia. Jego główną funkcją jest potwierdzenie naszej tożsamości. Bez niego nie moglibyśmy załatwić wielu spraw w urzędach administracji publicznej, odebrać przesyłki na poczcie, podpisać umowy np. najmu lub kupna mieszkania, czy wreszcie założyć rachunku w banku oraz zaciągnąć pożyczki. Dowód osobisty potwierdza również obywatelstwo i pozwala podróżować bez paszportu na terenie Unii Europejskiej.

Dowodu osobistego powinniśmy pilnować jak oka w głowie, ale nie tylko z powodu tego, że jest on przydatny w codziennym życiu. Jeśli dokument wpadnie w niepowołane ręce, może zostać wykorzystany do działań przestępczych. Oszuści potrafią na cudzy dowód wynająć mieszkanie, podpisać umowę z operatorem telefonii komórkowej, zarejestrować firmę i dokonywać na jej konto różnych przestępstw, kupić sprzęt na raty, a także zaciągać chwilówki i kredyty.

Aby uchronić się przed działaniem przestępców, należy chronić nie tylko sam dokument tożsamości, ale także zawarte w nim dane, szczególnie PESEL (może służyć do wzięcia kredytu), numer dowodu osobistego, a także datę i miejsce jego wydania. Jeśli nie chcesz utracić kontroli nad dowodem osobistym, pamiętaj, by przestrzegać kilku podstawowych zasad bezpiecznego używania tego dokumentu:

1. Trzymaj dowód osobisty zawsze przy sobie – nie zostawiaj go np. w pokoju hotelowym, w samochodzie, czy też w torebce pozostawionej bez opieki w restauracji lub na plaży.
2. Okazuj dowód wyłącznie w sytuacjach, gdy jest to konieczne w banku lub urzędzie, nie pozwalając jednak na to, by pracownik oddalił się z dokumentem w celu jego skopiowania.
3. Nie pozostawiaj dowodu osobistego w zastaw przy wypożyczaniu sprzętu lub w recepcji hotelowej.
4. Nigdy nie podawaj wszystkich informacji z dowodu przez telefon lub w Internecie – pamiętaj, że banki w celu potwierdzenia tożsamości oczekują podawania jedynie wybranych danych np. numeru PESEL lub nazwiska rodowego matki.
5. Unikaj przesyłania skanu dowodu osobistego – możesz to zrobić jedynie na prośbę banku, urzędu lub jakiejś instytucji stosujących odpowiednie zabezpieczenia przesyłania danych i jeśli jest to niezbędne do dopełnienia określonych formalności np. zaciągnięcia kredytu.
6. Nie przechowuj w telefonie i na komputerze zdjęć dowodu osobistego, ponieważ w razie ataku hakerskiego mogą zostać ukradzione.
7. W przypadku zgubienia lub kradzieży dowodu osobistego natychmiast podejmij kroki, by zabezpieczyć się przed użyciem dokumentu przez niepowołane osoby.

Co zrobić gdy zgubi się dowód osobisty?

Zgubienie dowodu osobistego zdarzyć może się każdemu. W takiej sytuacji należy szybko działać, aby zabezpieczyć się przed potencjalnym ryzykiem przejęcia dokumentu przez przestępców. Oto, co możesz zrobić:

• zastrzeż dokument w banku – wówczas informacja o zastrzeżeniu zostanie przekazana do wszystkich pozostałych banków uczestniczących w systemie Dokumentu Zastrzeżone i dzięki temu nikt nie weźmie kredytu na Twoje nazwisko,
• zastrzeż dowód osobisty w BIK – możesz skorzystać z tej opcji, jeśli masz założone konto w BIK; usługa jest bezpłatna i skutkuje zastrzeżeniem dokumentu w bankowym systemie Dokumenty Zastrzeżone,
• zgłoś utratę dowodu osobistego w urzędzie gminy – możesz to zrobić osobiście w urzędzie, albo przez Internet tutaj (musisz mieć założony profil zaufany) – z chwilą zgłoszenia Twój dokument zostanie oficjalnie unieważniony, a więc nie będzie mógł być użyty przez przestępców np. do skutecznego zaciągnięcia pożyczki na Twoje nazwisko.

Czy na dowód ktoś może wziąć chwilówkę lub kredyt?

Według informacji Związku Banków Polskich każdego roku dochodzi w Polsce do 6-7 tysięcy prób wyłudzenia kredytów na cudzą tożsamość – dotyczy to również chwilówek. Niestety nie są znane dane na temat liczby wyłudzanych chwilówek na cudze nazwisko – takie przypadki jednak także się zdarzają i najczęściej możemy się o nich dowiedzieć z mediów.

Jak działają przestępcy? Najłatwiej im wyłudzić tzw. kredyty i pożyczki na dowód, które dzisiaj coraz częściej oferowane są przez Internet na podstawie uproszczonych formalności. W ich przypadku aby zaciągnąć zobowiązanie, wystarczy podać dane z dowodu osobistego i wypełnić formularz wniosku.

Faktem jest, że banki i dobre firmy pożyczkowe stosują dodatkową formę weryfikacji tożsamości za pomocą konta bankowego. Przestępcy potrafią jednak to ominąć, albo zakładając rachunek bankowy na cudze nazwisko, albo wybierając usługi pożyczkodawców niewymagających takiej weryfikacji.

Wciąż są bowiem firmy, które udzielają pożyczek na podstawie dokumentu sprawdzanego przez pracownika biura pożyczkowego, kuriera dostarczającego umowę lub przez pracownika poczty, który wypłaca gotówkę.

Nietrudno tutaj o zwykłe niedopatrzenie lub błąd ludzki – wystarczy, że przestępca upodobni się do osoby widniejącej na zdjęciu z dowodu osobistego, a osoba weryfikująca tożsamość jedynie pobieżnie sprawdzić dokument, by oszustwo doszło do skutku.

Gdzie zastrzec dowód osobisty, by nie wyłudzono chwilówki?

Jeśli zgubiłeś dowód i nie chcesz, by ktoś wykorzystał go do wyłudzenia chwilówki na Twoje nazwisko, jak najszybciej zastrzeż dokument. Najlepiej zrobić to w systemie Dokumentu Zastrzeżone prowadzonym przez Związek Banków Polskich. Uczestniczą w nim bowiem nie tylko wszystkie banki w Polsce (zarówno komercyjne, jak i spółdzielcze), ale także inne instytucje, w tym również niektóre firmy pożyczkowe.

Inne systemy pomagające chronić dane przed wyłudzeniem to:

• Usługa chroń PESEL – w razie użycia Twojego PESELu zostaniesz o tym powiadomiony
• Alerty w BIK – działanie podobne dla danych w dowodzie osobistym
• System bezpieczny PESEL – również będą monitorować w bankach użycie Twojego PESELu

Jak zastrzec dowód osobisty w banku?

Chcąc zastrzec dowód osobisty w bankowym systemie Dokumenty Zastrzeżone, wystarczy że udasz się do najbliższego oddziału swojego banku i poinformujesz o utracie dokumentu. Możesz to zrobić także telefonicznie, dzwoniąc pod numer +48 828 828 828.

Zastrzeżenie dowodu tożsamości możliwe jest także w banku, w którym nie jesteś klientem. Sprawę załatwisz między innymi w następujących instytucjach:

• Bank Pocztowy,
• BNP Paribas,
• Credit Agricole,
• PKO BP,
• Santander Bank Polska,
• Santander Consumer Bank,
• Bank Gospodarstwa Krajowego,
• Getin Bank,
• a także w większości banków spółdzielczych.

Alternatywnym sposobem, o którym pisaliśmy wyżej, jest zastrzeżenie dowodu osobistego za pośrednictwem serwisu internetowego Biura Informacji Kredytowej.

Gdzie nie zastrzegać dowodu osobistego po utracie?

Zgubienia dowodu osobistego nie trzeba zgłaszać na policję. Należy to zrobić wyłącznie w sytuacji, jeżeli doszło do przestępstwa, czyli gdy dowód tożsamości został Ci skradziony np. razem z portfelem albo podczas włamania do auta lub mieszkania.

Skutkiem takiego zgłoszenia będzie nieodwołalne unieważnienie dowodu osobistego, a więc konieczność wyrobienia nowego. Podobny skutek daje unieważnienie dokumentu w urzędzie gminy.

Rejestry gospodarcze – BIK, KRD, BIG

Zastrzeżenie dowodu osobistego w systemie Dokumenty Zastrzeżone powinno uchronić Cię przed wyłudzeniem kredytu lub pożyczki na Twoje nazwisko. Przestępcy mogą jednak Twój dokument wykorzystać w inny sposób np. wynająć mieszkanie lub wypożyczyć drogi sprzęt na Twoje dane. Po jakimś czasie może się więc okazać, że masz długi. Do takiej sytuacji może dojść nie tylko w przypadku utraty fizycznego dokumentu tożsamości, ale także wtedy, gdy przestępcy wejdą w posiadanie Twoich danych osobowych.

Warto zatem regularnie sprawdzać swój status w rejestrach dłużników prowadzonych przez Biura Informacji Gospodarczej takie jak KRD, ERIF czy InfoMonitor. Pamiętaj, że raport o sobie z rejestrów BIG możesz bezpłatnie pobrać raz na 6 miesięcy – dowiesz się z niego o ewentualnych długach wobec innych podmiotów m.in. wobec firm telekomunikacyjnych.

O próbie wyłudzenia kredytu lub chwilówki na swoje nazwisko możesz się dowiedzieć, pobierając raport o sobie z BIK, czyli z Biura Informacji Kredytowej. Większość banków i instytucji pożyczkowych przed udzieleniem klientowi pożyczki sprawdza jego historię kredytową w BIK, a każde takie zapytanie jest odnotowywane w systemie. BIK oferuje także ciekawą usługę Alerty BIK –  dzięki niej możesz otrzymywać informację na temat każdego zapytania na swój temat, co pozwoli Ci wykryć próbę oszustwa z wykorzystaniem Twoich danych osobowych.

Zgłoś zaginięcie dowodu osobistego i korzystaj z paszportu

Jeżeli masz pewność o bezpowrotnej utracie dowodu osobistego, zgłoś ten fakt w urzędzie gminy (lub na gov.pl), a będąc za granicą w najbliższym konsulacie. Dzięki temu Twój utracony dokument zostanie natychmiast unieważniony i każde działanie przestępców z jego użyciem będzie albo bardzo utrudnione, albo będzie można je łatwo udowodnić jako oszustwo przed sądem i organami ścigania.

W czasie oczekiwania na nowy dowód osobisty możesz się posługiwać paszportem lub prawem jazdy. Nowy dowód otrzymasz do 30 dni od złożenia wniosku o jego wyrobienie.