Rodzaje kredytów — poznaj wszystkie typy

Zgodnie z raportem BIK w 2022 roku Polacy pożyczyli łącznie 724 mld złotych [1]. Pożyczone środki zostały przeznaczone na różne cele — konsumpcyjne, mieszkaniowe i wiele innych. W zależności od tego, czego dotyczyły niespodziewane wydatki czy pilne potrzeby, konsumenci decydowali się na różne zobowiązania bankowe.

Rynek finansowy jest pod tym względem bardzo bogaty i pozwala na dobranie rodzaju kredytu do potrzeb klienta. Poniżej szczegółowo opisujemy wszystkie rodzaje kredytów.

Co to jest kredyt?

Kredyty to zobowiązania zaciągane w bankach i SKOK-ach o charakterze:

• wyłącznie pieniężnym — nie można w ramach kredytu pożyczyć środków innego rodzaju;
• zwrotnym — kredyt nie jest użyczeniem pieniędzy, każdorazowo należy je oddać;
• zawsze odpłatnym — zwrot pożyczonej kwoty jest za każdym razem powiększony o koszty;
• celowym — umowa kredytowa musi zawierać cel, na który zostanie przeznaczona pożyczona gotówka.

Kredyt można zatem nazwać specyficznym rodzajem pożyczki, jednak pożyczki… zwykle nie są kredytami.

Czy pożyczka to zawsze kredyt?

Choć wiele osób stosuje te pojęcia zamiennie, różnice między kredytem a pożyczką z prawnego punktu widzenia są ogromne.

Pożyczka stanowi umowę zawieraną ustnie lub pisemnie, w ramach której jedna ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą określoną ilość pieniędzy lub określone co do gatunku rzeczy, natomiast druga – jest zobligowana do zwrotu tej samej ilości pieniędzy bądź rzeczy tego samego gatunku.

To, co na pierwszy rzut oka odróżnia kredyt od pożyczki to możliwy przedmiot umowy. W przypadku kredytu — wyłącznie pieniądze, w przypadku pożyczki — dowolne mienie. Pozostałe różnice to:

• Podstawa prawna
  Kredyt regulowany jest przez Ustawę prawo bankowe.
  Pożyczkę reguluje Kodeks cywilny.
• Udzielający
  Kredyty są udzielane wyłącznie przez instytucje bankowe.
  Pożyczki może udzielić firma lub osoba prywatna (nawet członek rodziny czy znajomy).
• Możliwa forma umowy
  Umowa kredytowa musi być zawarta na piśmie.
  Umowa pożyczki może być ustna.
• Cel przekazania środków
  W przypadku kredytu — określony w umowie.
  W przypadku pożyczki — dowolny.
• Koszty zobowiązania
  Kredyty zawsze są oprocentowane.
  Pożyczka może zostać udzielona nieodpłatnie.

Mimo wielu prawnych obostrzeń i regulacji oferty kredytów są aktualnie niezwykle różnorodne  i elastyczne, by jak najlepiej dopasowywać się do potrzeb klientów banków.

Wszystkie rodzaje kredytów

Warto wiedzieć jakie rodzaje kredytów proponują obecnie instytucje bankowe, aby w przypadku konieczności ubiegania się o dodatkowe środki, podjąć decyzję bez zbędnej zwłoki i wybrać najkorzystniejsze finansowanie.

Najbardziej uniwersalnymi produktami kredytowymi są:

• Kredyty w rachunkach bieżących — to inaczej tzw. linia kredytowa, czyli środki, które można wykorzystać w ramach użytkowania rachunku osobistego lub firmowego. Po wykorzystaniu wszystkich zgromadzonych tam pieniędzy, do wydania pozostaje jeszcze dodatkowy limit kredytowy. Jeżeli na Twoim koncie znajduje się 4 000 zł, a umowa kredytu w rachunku bieżącym mówi o kwocie 1 000 zł, możesz w danym miesiącu wykorzystać łącznie 5 000 zł. Kolejny wpływ na Twoje konto w pierwszej kolejności pokryje spłatę wykorzystanego limitu.
• Kredyty hipoteczne — to zobowiązania zabezpieczone hipoteką do wykorzystania jedynie na cele mieszkaniowe, czyli zakup nieruchomości, inwestycję budowlaną lub (w niektórych przypadkach) remont. Warunki udzielenia kredytu hipotecznego są bardzo złożone, jednak koszty – niezwykle korzystne, a czas na spłatę – stosunkowo długi.
• Kredyty na rachunku obsługiwanym kartą kredytową — karta kredytowa jest środkiem płatniczym, który pozwala na finansowanie zakupów pieniędzmi pochodzącymi z przyznanego limitu kredytowego. W przeciwieństwie do karty debetowej „kredytówka” nie obsługuje konta osobistego, tylko wykorzystuje do realizacji płatności gotówkę pożyczaną od banku. Po spłacie zadłużenia, środki na karcie są ponownie dostępne aż do wygaśnięcia lub wypowiedzenia umowy. Nie trzeba każdorazowo wnioskować o nowy kredyt.
• Kredyty konsolidacyjne — inaczej kredyty oddłużeniowe, które można zaciągnąć na spłatę poprzedniego zobowiązania (lub wielu zobowiązań). Kredyt konsolidacyjny pozwala na połączenie kilku rat, które płacisz, w jedną – niższą. Wydłuża to co prawda czas całkowitego uregulowania wierzytelności, ale pozwala na niższe miesięczne wydatki z domowego budżetu z tytułu spłat należności.
• Kredyty refinansowe — kredyt refinansowy polega na „przeniesieniu” zobowiązania z jednej instytucji do drugiej. Po co to robić? Nowa umowa kredytowa zawierana jest na korzystniejszych warunkach, a poprzednia zostaje spłacona.

Dostępność pozostałych rodzajów kredytów jest uzależniona od typu kredytobiorcy. Z innych produktów mogą korzystać osoby fizyczne, a z innych — firmy.

Osoby indywidualne

Kredyty oferowane wyłącznie osobom fizycznym to:

• Kredyt konsumpcyjny — jest szerokim pojęciem, ponieważ może być przeznaczony na „pokrycie bieżących wydatków” (pod warunkiem że nie dotyczą działalności gospodarczej). Potocznie mówi się, że jest udzielany na dowolny cel, ponieważ bank nie rozlicza sfinansowanych za jego sprawą zakupów.
• Kredyt gotówkowy — rodzaj kredytu konsumpcyjnego, z którego środki możesz wykorzystać tak, jak chcesz.
• Kredyt samochodowy — to również kredyt konsumpcyjny, jednak jego cel jest ściśle określony w umowie i stanowi wyłącznie sfinansowanie pojazdu.
• Kredyt studencki — jest udzielany wyłącznie studentom posiadającym poręczenie, jednak może być przeznaczony zarówno na sfinansowanie czesnego za studia jak i wynajmu mieszkania czy pokoju albo zakupu pomocy naukowych. Należności wynikające z kredytu studenckiego spłaca się dopiero po dwóch latach od zakończenia studiów.

Firmy

Firmy mogą skorzystać z następujących typów kredytów:

• Kredyt dla firm na start — większość kredytów firmowych jest udzielana podmiotom, które istnieją na rynku co najmniej 6 miesięcy, jednak o kredyt na start może ubiegać się także przedsiębiorstwo z krótszym stażem. Podczas zawierania umowy z nowopowstałą firmą stosuje się często zabezpieczenie kredytu w postaci nieruchomości lub mienia.
• Kredyt inwestycyjny — pomaga sfinansować nowe inwestycje —zakup maszyn czy wyposażenie biur. Wymaga jednak szczegółowego planu przeprowadzenia inwestycji i jej wpływu na rozwój firmy oraz wkładu własnego.
• Kredyt obrotowy — jest zaciągany na bieżące wydatki, kiedy firmie grozi niewypłacalność. Stosowany często w przypadku przejściowych kłopotów finansowych, by zapewnić ciągłość pracy czy realizację kolejnych zamówień pozwalających przedsiębiorstwu wyjść na tzw. prostą.
• Kredyt konsorcjalny — bardzo wysoko kwotowy kredyt udzielany przez więcej niż jedną instytucję bankową.
• Kredyt pomostowy — stosuje się go w sytuacji, kiedy firma oczekuje na przyznanie kredytu konsorcjalnego lub dotacji unijnych, a chce rozpocząć prace nad inwestycją wcześniej. Zobowiązanie pomostowe umożliwia rozpoczęcie działań przed otrzymaniem finalnego grantu.
• Kredyt technologiczny — pomaga w zakupie i wdrożeniu nowych technologii. Jest udzielany ze wsparciem Banku Gospodarstwa Krajowego, które może częściowo spłacić zobowiązanie za przedsiębiorcę.
• Kredyt towarowy — inaczej kredyt kupiecki lub handlowy. Jest udzielany bezpośrednio przez dostawcę czy kontrahenta. Pozwala na odroczenie zapłaty za towary lub usługi.

Rodzaje kredytów ze względu na formę zabezpieczenia

Oprócz rozróżnienia na produkty dedykowane osobom prywatnym i firmom, kredyty możemy podzielić także ze względu na wymagane zabezpieczenie.

Mowa o:

• Kredytach hipotecznych — zabezpieczeniem jest wpis dotyczący hipoteki do księgi wieczystej;
• Pożyczkach hipotecznych – np. kredyt pod zastaw mieszkania, który także jest zabezpieczony wpisem na księdze
• Kredytach z poręczycielem — poręczenia dokonuje tzw. żyrant, czyli osoba trzecia zobowiązująca się do spłaty wierzytelności, jeśli nie zrobi tego kredytobiorca;
• Kredytach pod weksel — zabezpiecza je papier wartościowy — weksel;
• Kredytach lombardowych — są zabezpieczone zastawem.

Rodzaj kredytu ze względu sposób udzielania

Kredyty mogą zostać udzielone w różny sposób.

1. Jeśli podpisanie umowy odbywa się w obecności pracownika banku, w placówce instytucji mówimy o kredycie udzielonym stacjonarnie.
2. Jeżeli kredyt udzielony zostaje w pełni zdalnie, przy użyciu serwisu www lub aplikacji mobilnej, będzie to kredyt online.

Kredyt udzielany stacjonarnie:

• to na przykład każdy kredyt hipoteczny,
• wymaga skompletowania koniecznej dokumentacji,
• przyznawany jest na wniosek wypełniany w obecności pracownika banku (tj. wyłącznie w godzinach jego pracy),
• generuje sporo formalności.

Kredyt online:

• to najczęściej kredyt gotówkowy lub obrotowy,
• wymaga złożenia wniosku online, posiadania dowodu osobistego i skanu zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach,
• można zaciągnąć po potwierdzeniu tożsamości za pomocą przelewu weryfikacyjnego, zdjęcia „selfie” lub wideorozmowy z konsultantem,
• pozwala na uzyskanie środków jeszcze tego samego dnia lub maksymalnie w ciągu 2 dni roboczych.

Jak wybrać najkorzystniejszy rodzaj kredytu dla siebie?

By dobrze dopasować rodzaj kredytu do swoich potrzeb, należy je wcześniej dokładnie określić. Znając cel, na który przeznaczone zostaną środki, można zawęzić poszukiwania wyłącznie do ofert, które są dedykowane konkretnemu typowi wydatków. Jeżeli potrzebujesz samochodu, rozważ kredyt samochodowy lub ewentualnie — gotówkowy. Środki zostaną wydane na zakup mieszkania? Najbardziej opłacalny będzie kredyt hipoteczny.

Wiedząc jaki rodzaj kredytu pragniesz uzyskać, będziesz mógł skupić się na znalezieniu najtańszej oferty. W tym celu porównaj ze sobą propozycje wszystkich banków. Parametr, który powinien zwrócić Twoją szczególną uwagę to RRSO (rzeczywista roczna stopa oprocentowania), czyli wszystkie koszty zobowiązania wyrażone w procentach w skali roku.

Źródła:
[1] https://media.bik.pl/informacje-prasowe/789059/bik-podsumowuje-2022-r-na-rynku-kredytow-i-pozyczek-oraz-prognozuje-2023-r