Czy renta chorobowa wlicza się do lat pracy i przejścia na emeryturę?

Renta chorobowa co do zasady przysługuje osobom niemogącym pracować ze względu na zły stan zdrowia i może być wypłacana przez wiele lat – nawet przez znaczną część życia świadczeniobiorcy.

Czy w takim razie okres jej pobierania uwzględniany jest potem przy ustalaniu prawa do emerytury? To pytanie zadaje sobie wielu rencistów, którzy martwią się zarówno o uzyskanie świadczenia emerytalnego, jak i jego wysokość.

Poniżej wyjaśniamy, czy renta chorobowa wlicza się do stażu pracy niezbędnego do przejścia na emeryturę.

Co to jest renta chorobowa i kto może ją otrzymać?

Renta chorobowa to inaczej renta z tytułu niezdolności do pracy, która przyznawana jest przez ZUS lub KRUS osobom niebędącym w stanie pracować ze względu na inwalidztwo, chorobę lub inny uszczerbek na zdrowiu.

Prawo do pobierania takiego świadczenia uzyskują wyłącznie osoby, u których lekarz orzecznik organu rentowego stwierdzi faktyczną niezdolność do pracy – częściową lub całkowitą (w przypadku rolników musi być ona całkowita). Może być ona określona jako czasowa lub trwała i ma to znaczenie przy ustalaniu okresu pobierania świadczenia.

Dodatkowym warunkiem otrzymania renty chorobowej jest posiadanie odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego – minimalny wymiar takiego stażu zależy od wieku, w jakim powstała niezdolność do pracy osoby ubiegającej się o świadczenie.

Jak wylicza się rentę chorobową?

Od kilku lat obowiązują nowe zasady wyliczania rent i emerytur. Na wysokość renty chorobowej składa się kilka elementów:

• kwota podstawowa – wyliczana jest każdej osobie jako 24% z kwoty bazowej, której wysokość zależy od wysokości przeciętnego wynagrodzenia,
• kwota wynikająca z okresu składkowego – obliczana jest jako 1,3% z podstawy wymiaru za każdy rok składkowy (czyli np. za każdy rok otrzymywania wynagrodzenia za pracę, od którego były odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne),
• kwota wynikająca z okresu nieskładkowego – wylicza się ją jako 0,7% z podstawy wymiaru za każdy rok nieskładkowy (czyli np. okres studiów lub opieki nad dzieckiem),
• kwota wynikająca ze stażu hipotetycznego – jest ona obliczana jako 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresu, który brakuje do pełnych 25 lat stażu ubezpieczenia.

W powyższy sposób obliczana jest każda renta chorobowa, jednak osoby mające orzeczoną jedynie częściową niezdolność do pracy otrzymują 75% świadczenia.

Staż pracy a renta chorobowa

W praktyce największy wpływ na wysokość renty chorobowej ma staż pracy – im jest on dłuższy, tym na wyższe świadczenie można liczyć.

Co ważne, samo przyznanie renty chorobowej nie jest już w takim stopniu uzależnione od przepracowanych lat. Tutaj liczy się przede wszystkim staż ubezpieczeniowy, który obejmuje zarówno okresy składkowe, jak i nieskładkowe, a więc np. obejmujące czas studiów. Wymagana jest jego minimalna długość, która zależy od tego, w jakim wieku osoba ubiegająca się o świadczenie utraciła zdolność do pracy.

Przykładowo, osoby młode, które np. wskutek wypadku lub choroby straciły możliwość podjęcia zatrudnienia w wieku 22-25 lat, muszą wykazać się jedynie 3-letnim stażem ubezpieczeniowym. Z kolei osoby, które utraciły zdolność do pracy po ukończeniu wieku 30 lat muszą wykazać minimum 5-letni staż ubezpieczeniowy z ostatnich 10 lat przed dniem ubiegania się o świadczenie.

Po ilu latach pracy można przejść na emeryturę?

Prawo do emerytury przyznawane jest według odmiennych zasad w zależności od roku urodzenia:

• osoby urodzone przed 1949 r. – mogą przejść na emeryturę, jeśli potrafią udowodnić co najmniej 20-letni w przypadku kobiet i 25-letni w przypadku mężczyzn staż ubezpieczeniowy (obejmujący okresy składkowe i nieskładkowe),
• osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. – mogą przejść na emeryturę po osiągnięciu odpowiedniego wieku: w przypadku kobiet jest to 60 lat, a w przypadku mężczyzn 65 lat – w ich przypadku nie ma znaczenia staż ubezpieczeniowy (wystarczy, że składka na ubezpieczenie emerytalne i rentowe była opłacona przynajmniej za 1 dzień).

W praktyce więc dzisiaj przechodzą na emeryturę głównie osoby, których dotyczy drugi sposób przyznawania prawa do tego świadczenia.

Zasady te obejmują również osoby pobierające rentę chorobową – jeśli osiągną wiek emerytalny, ZUS automatycznie przyzna im emeryturę, która zastąpi dotychczas pobierane świadczenie rentowe. Przypomnijmy, że dotyczy to osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Czy osoba, która przepracowała 5 lat i pobierała rentę otrzyma emeryturę?

Zgodnie z obowiązującymi zasadami osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku, które pobierały rentę chorobową i osiągnęły powszechny wiek emerytalny, otrzymają emeryturę z urzędu. Nie będzie tu miał znaczenia staż ubezpieczeniowy, a więc lata pracy. Również więc przepracowane zaledwie 5 lat będzie dawało prawo do emerytury.

Nieco inaczej natomiast sprawa wygląda u osób urodzonych przed 1949 r. W ich przypadku liczy się staż ubezpieczeniowy, a więc w dużej mierze także lata pracy.

Warto więc wiedzieć, że ZUS w sytuacji, gdy rencista ubiegający się emeryturę nie ma odpowiednio długiego stażu ubezpieczeniowego, uwzględnia dodatkowo tzw. okresy uzupełniające. Zalicza się do nich m.in. właśnie okres pobierania renty chorobowej. Okres ten niestety nie jest brany pod uwagę przy wyliczaniu wysokości emerytury.

Ważne!

Okres pobierania renty chorobowej jest brany pod uwagę przy ustalaniu prawa do emerytury wyłącznie w przypadku, gdy o emeryturę ubiega się osoba:

• urodzona przed 1949 rokiem,
• osiągnęła wiek emerytalny (60 lub 65 lat w zależności od płci),
• ma za niski staż ubezpieczeniowy,
• utraciła prawo do renty chorobowej ze względu na orzeczenie o zdolności do pracy lub w wyniku upłynięcia okresu, na który została przyznana renta okresowa.

Czy czas pobierania renty i pracy się łączą?

Renta chorobowa przyznawana jest na różny okres, a czas pobierania świadczenia jest brany pod uwagę jedynie warunkowo, jeśli osoba ubiegająca się prawo do emerytury ma zbyt niski staż ubezpieczeniowy. W takim przypadku ZUS najpierw uwzględnia inne okresy uzupełniające np. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego.

Dopiero w momencie, gdy takie okresy nie są wystarczające do osiągnięcia wymaganych 20 lub 25 lat stażu ubezpieczeniowego, ZUS uwzględni okres pobierania renty chorobowej, który będzie doliczony do pozostałych okresów składkowych i nieskładkowych, a więc także do stażu zatrudnienia.

Podsumowanie

Jak widać, przepisy dotyczące przechodzenia na emeryturę osób pobierających wcześniej rentę chorobową są bardzo zawiłe.

Warto jednak zapamiętać podstawową zasadę, że wraz z osiągnięciem wieku emerytalnego emerytura przyznawana jest z urzędu i w przypadku osób urodzonych po 1949 roku nie ma tutaj znaczenia staż pracy, ani okres pobierania renty. Mają one jednak znaczenie przy ustalaniu wysokości świadczenia.