Renta chorobowa a praca na etacie – na co uważać?

Renta chorobowa przyznana z tytułu niezdolności do pracy nie jest przeszkodą w podjęciu zatrudnienia.

Rencista ma prawo pobierać świadczenie i jednocześnie pracować na etacie na normalnych warunkach jak inni pracownicy, jednak musi uważać na dwie kwestie: w niektórych przypadkach pracodawca może go zwolnić, a w innych ZUS zmniejszyć lub zawiesić wypłatę świadczenia.

Co to jest i jak przyznawana jest renta chorobowa?

Pod potoczną nazwą renty chorobowej należy rozumieć tzw. rentę z tytułu niezdolności do pracy. Jest to regularne świadczenie pieniężne przyznawane przez ZUS lub KRUS osobom, które z powodów zdrowotnych nie są w stanie pracować zarobkowo.

Otrzymanie prawa do takiego świadczenia nie jest proste. Najpierw należy złożyć wniosek wraz z kompletem dokumentów, a następnie stawić się na komisję lekarską.

Podstawą do przyznania renty chorobowej jest bowiem orzeczenie lekarza w sprawie niezdolności do pracy, która może być określona jako częściowa lub całkowita. W zależności czy ma charakter trwały, czy przejściowy renta chorobowa może przysługiwać na stałe lub jedynie określony czas np. przez 2-3 lata.

Czy można pracować na etacie i pobierać rentę chorobową?

Stwierdzenie niezdolności do pracy przez lekarza orzecznika ZUS lub KRUS nie jest równoznaczne z zakazem jej wykonywania. Rencista, który już pobiera świadczenie, może zatem podjąć zatrudnienie i to niekoniecznie w zakładzie pracy chronionej, ale także na normalnych warunkach obowiązujących w przypadku pełnosprawnych pracowników.

Zatrudnienie na etacie nie jest także formalną przeszkodą w uzyskaniu prawa do renty, choć może mieć wpływ na decyzję organu rentowego (brany jest pod uwagę m.in. wywiad zawodowy z miejsca pracy).

Na co uważać pobierając rentę chorobową przy pracy na etacie?

Jednoczesne pobieranie renty i praca na etacie są dozwolone, ale wiążą się z pewnym ryzykiem utraty zatrudnienia lub świadczenia.

Utrata zdolności do pracy może skutkować zwolnieniem z pracy

Jeżeli otrzymasz rentę chorobową jako osoba zatrudniona, musisz mieć świadomość, że pracodawca ma prawo zweryfikować, czy możesz nadal wykonywać swoje dotychczasowe obowiązki. Zgodnie z przepisami powinien wręcz skierować Cię na badania kontrolne, jeśli w związku z ubieganiem się o rentę przebywałeś na zwolnieniu lekarskim dłużej niż 30 dni. Jeśli lekarz medycyny pracy orzeknie, że jesteś niezdolny do wykonywania pracy w dotychczasowym zakresie, pracodawca ma prawo wypowiedzieć Twoją umowę.

Zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia z powodu pracy na etacie

Organ rentowy, a więc ZUS lub KRUS, nie ma prawa Ci odebrać renty chorobowej tylko z powodu podjęcia zatrudnienia. Wiedz jednak, że renta chorobowa wlicza się do dochodu. Zatem organ przyznający może zmniejszyć wysokość lub całkowicie zawiesić wypłatę świadczenia w sytuacji, gdy zaczniesz osiągać zbyt wysokie przychody z tytułu pracy na etacie.

Zawieszenie lub zmniejszenie renty z powodu pracy na etacie

Zasady zawieszania lub zmniejszania świadczeń rentowych z powodu pracy na etacie są identyczne w ZUS i KRUS. Oba organy rentowe mają prawo do takich kroków w przypadku rencistów, którzy z tytułu zatrudnienia osiągają zbyt wysokie przychody. Chodzi tutaj wyłącznie o przychody, od których odprowadzane są obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne.

Wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę jest zatem brane pod uwagę przez organ rentowy, który przede wszystkim wymaga, aby go poinformować o jego wysokości. Rencista musi więc zgłosić zarówno fakt podjęcia zatrudnienia, jak też raz w roku przedstawić wysokość osiągniętych przychodów (należy to zrobić do końca lutego).

Jakie zarobki skutkują zawieszeniem lub zmniejszeniem renty chorobowej?

• zmniejszenie świadczenia – następuje w sytuacji, gdy przychody rencisty przekraczają 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie więcej niż 130% tej kwoty,
• zawieszenie świadczenia – następuje w sytuacji, gdy przychody rencisty przekraczają 130% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej podaje GUS raz na kwartał. Dokładne kwoty limitów przychodów, jakich nie należy przekraczać, podaje też sam ZUS na swojej stronie internetowej.

Od marca 2021 roku graniczne kwoty przychodów wynoszą:

• 3820,60 zł brutto – jest to 70% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia,
• 7095,40 zł brutto – jest to 130% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Aby otrzymywać pełną rentę chorobową, można zatem dorobić na etacie maksymalnie 3820,60 zł brutto.

Renta chorobowa a prowadzenie działalności gospodarczej

Dokładnie te same zasady obowiązują rencistów prowadzących działalność gospodarczą. Uzyskanie prawa do renty chorobowej nie jest zatem przeszkodą do otwarcia firmy.

Prowadzony już biznes natomiast nie powinien wpłynąć na decyzję ZUS o przyznaniu świadczenia. Renciści prowadzący firmę muszą tak samo uważać na limity przychodów – są one identyczne jak dla osób pracujących na etacie.

Warto wspomnieć, że rolnicy otrzymujący rentę chorobową z KRUS również mają prawo prowadzić działalność gospodarczą, ale wyłącznie tę pozarolniczą. Obowiązują ich te same limity przychodów co rencistów z ZUS – ich przekroczenie wiąże się zatem z obniżeniem lub zawieszeniem wypłaty świadczenia.

Podobne konsekwencje czekają rencistów, którzy nie zaprzestaną prowadzenia gospodarstwa rolnego przez siebie osobiście lub z pomocą małżonka. Jest to bowiem złamanie podstawowego warunku posiadania prawa do rolniczej renty chorobowej.

Jeśli więc rencista nie chce utracić prawa do świadczenia i jednocześnie woli nie pozbywać się gospodarstwa, powinien je wydzierżawić innej osobie – może być nią np. pełnoletnie dziecko.