Żyrant / poręczyciel — co znaczą te słowa?

Rola żyranta to wielka odpowiedzialność, za którą z reguły nie idzie żadna gratyfikacja poza wdzięcznością kredytobiorcy, otrzymującego dzięki tej formie poręczenia potrzebne finansowanie.

Z punktu widzenia klienta banku czy innej tego typu instytucji, żyrant to często konieczność, jednak dość trudna do znalezienia. Z punktu widzenia poręczającego – wielkie ryzyko.

Przeczytaj, w jaki sposób je zminimalizować i z jakimi konsekwencjami może wiązać się decyzja o zastaniu poręczycielem

Żyrant — kto to jest?

Kim jest?
Żyrantem zostaje się po zadeklarowaniu w banku spłaty kredytu innej osoby na wypadek zaprzestania przez nią regulowania należności. Nazywany jest też poręczycielem,  dokonuje bowiem swego rodzaju poręczenia za kredytobiorcę, a przed wierzycielem odpowiada całym swoim majątkiem. I to zasadniczo aż do momentu spłaty całości zobowiązania.

Definicja prawna
Rolę żyranta reguluje w polskim prawie kodeks cywilny, a dokładnie artykuł 876, który mówi o pisemnym zobowiązaniu poręczyciela do spłaty zobowiązania wobec wierzyciela, w sytuacji, w której nie dokona tego dłużnik. W kodeksie nie ma jednak mowy, o tym, kiedy dokładnie żyrant jest konieczny. Zależy to od wewnętrznych zasad podmiotu, który udziela danego świadczenia.

W jakich sytuacjach potrzebny jest poręczyciel?

Umowę z udziałem poręczyciela stosuje się, kiedy dla instytucji zajmującej się kredytowaniem zdolność do zaciągania zobowiązań potencjalnego kredytobiorcy jest (w pojedynkę) za niska.

Oznacza to, że żyrant podnosi wiarygodność takiego konsumenta i zwiększa jego szanse na otrzymanie pozytywnej decyzji kredytowej.

Osoba zaciągająca kredyt może mieć wielu poręczycieli, jednak najczęściej znalezienie nawet jednego, stanowi pewne wyzwanie.

Na szczęście żyrant to niejedyna opcja na podniesienie swojej zdolności kredytowej. Kredyt da się zabezpieczyć również na inne sposoby:

• poprzez zastaw – taka forma zabezpieczenia to np. nieruchomość lub inny wartościowy element majątku, trafiający w ręce wierzyciela w sytuacji braku spłaty zobowiązania,
• weksel – za pomocą weksla, czyli papieru wartościowego będącego zobowiązaniem do zapłaty na piśmie,
• blokując pewne środki na osobistym rachunku kredytobiorcy – innymi słowy tworząc zastaw pieniężny,
• ustanawiając pełnomocnictwo –  pozwolenie wierzycielowi na zarządzanie kontem kredytobiorcy w zakresie określonych prawnie i umownie czynności.

Jeśli powyższe metody nie są dostępne, potencjalnemu kredytobiorcy pozostaje szukanie żyranta. Nie może nim zostać jednak każda osoba.

Kto może zostać żyrantem?

Przed akceptacją kandydata na żyranta i wpisaniem go do umowy kredytowej czy pożyczkowej, zbadana zostanie jego zdolność i historia kredytowa.

Jeśli zostaną ocenione pozytywnie, nie powinien spotkać się z odmową.

Oprócz tego musi to być osoba:

• pełnoletnia,
• z pełnią zdolności do czynności prawnych,
• otrzymująca stałe dochody,
• bez zajęć komorniczych,
• bez wpisów do rejestrów zadłużonych.

Na koniec oczywistość – żyrantem może zostać jedynie ktoś, kto oprócz spełnienia podstawowych warunków, dobrowolnie się na to godzi. Ze względu na niewiele praw i ogrom ryzyka, niewiele osób chce się tego podjąć.

Jakie prawa i obowiązki ma żyrant?

Najważniejsze prawa poręczyciela możemy opisać w dwóch punktach:

1. Żyrant ma prawo do otrzymywania informacji o problemach z terminowym regulowaniem należności niezwłocznie po ich zaistnieniu.
2. Żyrant ma prawo do sprawdzania aktualnej sytuacji związanej ze spłatą zobowiązania u udzielającego oraz płatnika.

Obowiązkiem żyranta jest z kolei wzięcie na siebie całkowitej spłaty wierzytelności, jeśli początkowy kredyto- lub pożyczkobiorca tego zaprzestanie. Jak tego typu poręczenie wpływa na sytuację żyranta, kiedy sam chce zaciągnąć kredyt? Nie pozostaje bez znaczenia.

Zostanie żyrantem a zdolność kredytowa

Żyrowanie kredytu obniża zdolność do zaciągania świadczeń finansowych, czyli negatywnie wpływa na zdolność kredytową i zwiększa ryzyko otrzymania odmowy od banku czy firmy pożyczkowej.

Dzieje się tak, ponieważ instytucje traktują zobowiązanie tego typu, jak „standardowo” spłacanych kredyt. Trudno się temu dziwić, ryzyko przejęcia obowiązku spłaty poręczonego kredytu jest duże.

Brak spłaty poręczonego kredytu — konsekwencje żyranta

Podejmując jakiekolwiek decyzje — szczególnie finansowe, należy zawsze mieć na uwadze konsekwencje. W przypadku zgody na żyrowanie kredytu następstwami mogą być:

• trudności w otrzymaniu kredytu czy pożyczki na „własny rachunek”,
• otrzymanie statusu dłużnika i konieczność uregulowania cudzego zobowiązania.

Kredyt i pożyczka z żyrantem – gdzie występują?

Kredyty i pożyczki z poręczycielem spotkasz głównie:

• w bankach,
• w dużych zakładach pracy, które prowadzą pomocnicze kasy zapomogowo-pożyczkowe.

Zarówno poszczególne instytucje bankowe, jak i przedsiębiorstwa nie są jednolite w zakresie wymagania żyranta i różnią się między sobą podejściem do tego typu zabezpieczenia.

Sytuacja wygląda zupełnie inaczej na rynku pożyczek pozabankowych. Firmy pożyczkowe nie wymagają poręczenia zobowiązania przez osobę trzecią. Ma to związek ze stosunkowo krótkim okresem kredytowania i relatywnie niskimi kwotami udostępnianych świadczeń.

Skąd wziąć pożyczkę, gdy nie ma się żyranta?

Dodatkowy zastrzyk gotówki bez konieczności szukania sobie żyranta jest możliwy w sektorze pozabankowym, który jest otwarty na konsumentów o niskiej zdolności kredytowej, czy też osób ze wpisami do baz dłużników.

Wiele firm pożyczkowych dysponuje nawet ofertami pożyczek dla zadłużonych, a jeśli potencjalny klient nie ma nieskazitelnej historii kredytowej, na pozabankowym rynku z łatwością znajdzie tzw. pożyczki bez BIK.

Zdecydowanie się na rozwiązanie, które nie wymaga poszukiwania żyranta, może okazać się jedyną opcją na uzyskanie finansowania. Nie  tak łatwo bowiem uzyskać od kogoś podpis na poręczeniu. Przyczyny, dla których bardzo trudno o znalezienie takiej osoby wydają się oczywiste – odpowiedzialność jest ogromna, konsekwencje podjętej decyzji mogą skutkować nawet utratą majątku, a to wszystko praktycznie bez żadnej możliwości zrezygnowania z podjętego zobowiązania.

Czy żyrant może się wycofać?

Regułą jest, że banki oraz inne instytucje nie wyrażają zgody na wykreślenie żyranta z umowy, aby nie stracić swojej dodatkowej gwarancji spłaty kredytu czy pożyczki.

Każda reguła ma jednak wyjątki. W tej sytuacji są to na przykład:

• znaczna poprawa zdolności kredytowej świadczeniobiorcy i terminowe spłaty dotychczasowych rat,
• znalezienie innego poręczyciela, który zastąpi wcześniejszego.

Pytania i odpowiedzi

Poniżej zebraliśmy najczęściej zadawane w sieci pytania na temat żyrantów i odpowiedzieliśmy na nie, by jak najszerzej uzupełnić Twoją wiedzę o poręczeniach.

Co może zrobić żyrant, gdy pożyczkobiorca nie spłaca długu?

Zaprzestanie spłaty zobowiązania przez świadczeniobiorcę jest niestety równoznaczne z przejściem tego obowiązku na żyranta. By poprawić swoją sytuację, poręczyciel może skontaktować się z bankiem i wynegocjować odroczenie spłaty bądź korzystniejszy harmonogram uregulowania długu.

W takiej sytuacji pomocne może być także wcześniejsze zabezpieczenie się żyranta odpowiednimi zapisami w umowie, na przykład dotyczącymi:

• prawa do otrzymania informacji o każdym, nawet najmniejszym opóźnieniu w zapłacie przez pierwotnego kredytobiorcę,
• terminu odpowiedzialności za spłatę,
• gwarancji egzekucji długu (w pierwszej kolejności) z majątku dłużnika.

Czy mając kredyt, można być żyrantem?

Sam fakt posiadania kredytu nie wyklucza możliwości podpisania poręczenia kredytu. Wszystko zależy od ogólnej zdolności kredytowej analizowanej przez bank oraz jego wewnętrzne zasady.

Jak odzyskać pieniądze jako żyrant?

Odzyskanie pieniędzy przez żyranta jest teoretycznie możliwe dzięki prawu do roszczenia regresowego. Jeśli dłużnik nie spłaci zobowiązania, będzie musiał zrobić to za niego żyrant, jednak w dalszej kolejności poręczyciel może wystąpić o całkowity zwrot środków do pierwotnego kredytobiorcy. By to zrobić, wystosowane musi zostać przedsądowe wezwanie do zapłaty, a jeśli nie spotka się ono z odpowiedzią, kieruje sprawę do sądu. W praktyce, jeżeli osoba, która doprowadziła do powstania wierzytelności, nie posiada żadnego majątku, żyrant nie otrzyma od niego żadnej rekompensaty.

Czy żyrant musi spłacać kredyt po śmierci kredytobiorcy?

Kodeks cywilny przewiduje przejście obowiązku spłaty długów po śmierci kredytobiorcy na jego spadkobierców, jednak jeśli odrzucą oni spadek, uregulowanie wierzytelności pozostanie po stronie żyranta.

Czy żyrant może być w BIK-u?

Odpowiedź najczęściej brzmi: nie. Banki i inne instytucje najczęściej nie akceptują jako poręczycieli osób, które posiadają negatywne wpisy w bazach dłużników.

Czy żyrant może wziąć kredyt?

Jeśli jesteś żyrantem, kwota poręczanego zobowiązania wpływa na Twoją zdolność kredytową, jednak w ocenie dokonywanej przez bank, kiedy aplikujesz o kredyt, brane są pod uwagę także inne czynniki. Sam fakt żyrowania komuś zobowiązania finansowego nie wyklucza możliwości podpisania umowy o własne świadczenie.

Czy można zmienić żyranta?

Poręczyciel może oczywiście zostać zmieniony, jeśli tylko zgodzi się na to bank po wcześniejszym zbadaniu jego zdolności i wiarygodności kredytowej. Jeżeli analiza banku zakończy się pozytywnie, umowa kredytu będzie mogła zostać zmieniona w zakresie osoby żyranta.

Kiedy poręczyciel nie musi spłacać kredytu?

Żyrant zostaje zwolniony ze swoich obowiązków w momencie spłaty kredytu przez pierwotnego płatnika. Oprócz tej oczywistej sytuacji poręczenie może zostać anulowane w przypadku udowodnienia celowego działania na szkodę osoby poręczającej. Wymaga to jednak wcześniejszego zapisu w umowie.