Pożyczka od rodziny – wysokość podatku w 2024

Pożyczanie drobnych sum od rodziców lub rodzeństwa jest dość popularnym sposobem na szybkie uzupełnienie braków w portfelu.

W przypadku większych kwot wiele osób woli korzystać z kredytów lub chwilówek, jednak czasami jest to niemożliwe i wówczas pożyczka od najbliższych okazuje się jedynym rozwiązaniem.

Pożyczka od rodziny ma swoje plusy i minusy, niestety czasami wiąże się także z koniecznością dopełnienia pewnych formalności np. zapłacenia podatku.

Podatek od pożyczki w rodzinie – ile wynosi?

W przypadku rodzinnej pożyczki do uiszczenia wobec urzędu skarbowego jest tzw. podatek od czynności cywilnoprawnych (deklaracja PCC-3), który wynosi 0,5% wartości pożyczonej sumy pieniędzy. Z zasady podatek ten uiszcza pożyczkobiorca, do jego obowiązków należy również zgłoszenie faktu pożyczki do urzędu skarbowego i złożenie deklaracji PCC-3 – termin na to wynosi 14 dni od daty pożyczki.

Kiedy nie trzeba płacić podatku od pożyczki od rodziny?

Należy podkreślić, że nie każda pożyczka w rodzinie podlega obowiązkowi podatkowemu.

Nie muszą go płacić osoby, które w ciągu 5 lat pożyczyły od jednej osoby nie więcej niż 9.637,00 zł (kwota wolna od podatku), pod warunkiem, że pożyczkodawcą był członek najbliższej rodziny zaliczanej do I grupy podatkowej wg pokrewieństwa, czyli:

• żona, mąż
• dzieci, wnuki i prawnuki
• rodzice
• dziadkowie i pradziadkowie
• rodzeństwo
• macocha, ojczym, pasierb
• teściowie.

W powyższym przypadku nie jest także wymagane zgłaszanie pożyczki do US, ani składanie deklaracji podatkowej.

Uwaga: w przypadku pożyczki od dalszej rodziny (np. od ciotki lub wujka) obowiązuje zwolnienie podatkowe, jeśli w ciągu 3 lat od jednego takiego podmiotu pożyczy się nie więcej niż 5000 zł.

Zwolnienie z obowiązku podatkowego dotyczy również pożyczkobiorcy, który pożyczył większą kwotę niż 9.637,00 zł od osoby zaliczanej do I grupy podatkowej za wyjątkiem teściów, synowej lub zięcia. Ze zwolnienia można jednak skorzystać po spełnieniu następujących warunków:

• kwota pożyczki została przekazana pożyczkobiorcy na rachunek bankowy lub przekazem pocztowym (należy dysponować dokumentem potwierdzającym przekazanie pożyczki, czyli np. potwierdzeniem przelewu)
• złożyło się w ustawowym terminie 14 dni od daty czynności deklarację podatkową PCC-3.

W takiej sytuacji deklaracja PCC-3 ma wyłącznie charakter informacyjny, jeśli oczywiście zostały wypełnione wszystkie przesłanki uprawniające do zwolnienia z podatku. Zobacz jak wypełnić formularz PPC-3 i nie wpaść w tarapaty w urzędzie skarbowym.

Warto zauważyć, że sama umowa pożyczki nie jest wystarczającym dokumentem potwierdzającym jej istnienie. Urząd skarbowy musi zobaczyć dowód faktycznego przekazania pieniędzy!

Podatek od pożyczki w rodzinie w praktyce

Przykład I

Zięć pożyczył od teściów 5000 zł na zakup materiałów budowlanych. Jest to jego kolejna pożyczka od teściów w ciągu 5 lat – poprzednia wynosiła jednak 2000 zł, czyli łącznie pożyczył mniej niż 9.637,00 zł.

W tej sytuacji pożyczkobiorca może wziąć pieniądze z tytułu pożyczki gotówką (przekazanie z rąk do rąk) i nie musi zgłaszać tego faktu do urzędu skarbowego, ani płacić podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przykład II

Córka pożyczyła od rodziców 12 000 zł, ale 3000 zł przelała jej na rachunek matka, natomiast 9000 zł ojciec. Dzięki rozbiciu pożyczki na dwie kwoty mniejsze od 9.637,00 zł córka nie musi dopełniać żadnych formalności w US.

Przykład III

Córka pożyczyła od rodziców 12 000 zł, ale dostała od nich pieniądze gotówką z ręki do ręki. W tej sytuacji córka musi nie tylko zgłosić pożyczkę do US, ale także zapłacić podatek, ponieważ pożyczka nie została przelana na rachunek bankowy. Gdyby była przekazana na konto bankowe, córka musiałaby jedynie złożyć deklarację podatkową PCC-3.

Przykład IV

Siostrzenica pożyczyła od ciotki 10 000 zł. W tym przypadku pożyczkobiorca i pożyczkodawca nie należą do I grupy podatkowej, a więc nie ma możliwości skorzystania ze zwolnienia z podatku. Mogą uniknąć obowiązku podatkowego, jeśli ciotka pożyczy siostrzenicy nie więcej niż 5000 zł, lub pożyczy 10 000 zł swojej siostrze, a ta przekaże kwotę córce (wówczas zachowany jest I stopień pokrewieństwa między pożyczkodawcą i pożyczkobiorcą).

Zlekceważenie obowiązku podatkowego od pożyczki od rodziny może nas drogo kosztować. Jeśli urząd skarbowy w toku kontroli dowie się o takiej pożyczce, może nałożyć na pożyczkobiorcę nie 2% podatku, ale 20%.