Jakie dokumenty potrzebne są do przyznania renty rodzinnej?

Renta rodzinna po zmarłym członku rodziny przyznawana jest na wniosek zainteresowanego, a nie z urzędu. Aby otrzymywać pieniądze z jej tytułu, należy zatem dopełnić kilku formalności. Przede wszystkim trzeba dostarczyć do ZUS szereg dokumentów, na podstawie których organ ten podejmie decyzję o przyznaniu prawa do świadczenia. Sprawdź, jakie dokumenty będą potrzebne do uzyskania renty rodzinnej np. po nieżyjącym mężu lub rodzicu.

Co to jest renta rodzinna?

Renta rodzinna jest jednym ze świadczeń wypłacanych przez ZUS lub KRUS. W tym przypadku jest ona przyznawana po zmarłym członku rodziny, który przed śmiercią był beneficjentem innych świadczeń społecznych np. pobierał emeryturę lub rentę inwalidzką. Po śmierci świadczeniobiorcy jego emerytura lub renta (a dokładnie część kwoty świadczenia) może być wypłacana jego najbliższym po spełnieniu kilku dodatkowych warunków. Celem przyznawania renty rodzinnej jest zapewnienie rodzinie zmarłego środków niezbędnych do życia, jeśli przed swoją śmiercią przyczyniał się on do ich utrzymania.

Dla kogo i komu przydzielana jest renta rodzinna?

Z renty rodzinnej mogą korzystać wyłącznie najbliżsi osoby zmarłej. Najczęściej ze świadczenia korzystają dzieci po śmierci rodzica lub wdowy i wdowcy po zmarłym współmałżonku. Renta może także przysługiwać rodzicom, rodzeństwu i wnukom zmarłego, o ile przed śmiercią byli na jego częściowym lub całkowitym utrzymaniu.

Co ważne, renta rodzinna przydzielana jest jako procent od świadczenia przysługującego zmarłemu i maksymalnie może wynieść 95% jego wartości. Wyliczona suma renty rodzinnej jest potem dzielona po równo między wszystkie osoby uprawnione do jej otrzymywania. W przypadku, gdy są to np. matka i nieletnie dziecko, oba świadczenia będą trafiały na konto matki. Dopiero gdy dziecko osiągnie pełnoletność, będzie mogło pobierać rentę do rąk własnych lub na swoje konto osobiste.

Gdzie składa się dokumenty i kto udziela renty rodzinnej?

Renta rodzinna przyznawana jest przez organ rentowy, a więc ZUS lub KRUS. Wniosek o świadczenie do tej drugiej instytucji muszą złożyć bliscy zmarłego, który był rolnikiem i podlegał rolniczym ubezpieczeniom społecznym. Wszyscy pozostali o przyznanie prawa do renty składają w ZUS. Co do zasady należy to zrobić w najbliższym od miejsca zamieszkania oddziale ZUS lub KRUS. Wniosek można jednak złożyć na kilka sposobów:

• osobiście w placówce organu rentowego (pisemnie lub ustnie),
• telefonicznie,
• drogą elektroniczną przez Internet na Platformie Usług Elektronicznych ZUS (w tym przypadku należy mieć założony Profil Zaufany lub podpis elektroniczny).

Bez względu na sposób złożenia wniosku ZUS zażyczy sobie dostarczenia dodatkowych dokumentów.

Jakie dokumenty należy zgromadzić, by dostać rentę?

Rodzaj dokumentów potrzebnych do uzyskania renty rodzinnej zależy od tego, jaka osoba ubiega się o świadczenie:

• wdowa lub wdowiec – muszą dostarczyć: dokument potwierdzający datę urodzenia i śmierci współmałżonka (np. akt zgonu) oraz dokument potwierdzający zawarcie związku małżeńskiego,
• dziecko – musi dostarczyć dodatkowo zaświadczenie o nauce w szkole, jeśli ma powyżej 16 lat oraz opcjonalnie dokumenty potwierdzające stan zdrowia, jeśli podstawą do przyznania świadczenia ma być jego niezdolność do pracy lub samodzielnej egzystencji,
• rodzice – muszą złożyć oświadczenie o tym, że zmarły pomagał im finansowo w utrzymaniu.

Nieco więcej dokumentów należy złożyć w sytuacji, gdy zmarły nie otrzymywał przed śmiercią emerytury lub renty chorobowej, jednak spełniał warunki, by uzyskać prawo do jednego z takich świadczeń. Do ustalenia takiego prawa potrzebne będą przede wszystkim dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe zmarłego oraz wysokość jego zarobków, a więc w praktyce np. świadectwa pracy, czy zaświadczenie o ukończeniu studiów.

Kto składa dokumenty do renty rodzinnej?

Dokumenty do renty rodzinnej powinien złożyć osobiście wnioskodawca. Może to także uczynić za pośrednictwem pełnomocnika, ale musi mu udzielić pisemnego pełnomocnictwa. Wniosek wraz z dokumentami w imieniu wnioskodawcy może także złożyć opiekun prawny lub przedstawiciel ustawowy. Jest to praktykowane w przypadku nieletnich dzieci, w imieniu których takie formalności załatwia najczęściej żyjący rodzic lub np. dziadkowie, albo dorosłe rodzeństwo.

Kto rozpatruje dokumenty i kiedy zapada decyzja o przyznaniu renty?

Wniosek o rentę rodzinną wraz z załączonymi dokumentami rozpatruje organ rentowy, do którego zostały one złożone. Zgodnie z przepisami zarówno ZUS, jak i KRUS mają na to 30 dni. Termin ten jednak liczony jest nie od dnia złożenia wniosku, lecz od daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności, jaka była niezbędna do ustalenia prawa do świadczenia. Taką okolicznością może być np. data dostarczenia dodatkowych lub brakujących dokumentów.

Kiedy wypłacana jest renta rodzinna?

Renta rodzinna wypłacana może być już za miesiąc, w którym nastąpiła śmierć bliskiej osoby, po której przyznawane jest świadczenie. Aby tak się stało, należy w odpowiednim momencie złożyć wniosek, czyli najpóźniej w miesiącu następującym po śmierci członka rodziny.

Zaświadczenia o nauce do renty rodzinnej

Te same zasady dotyczą dzieci, które ubiegają się o przedłużenie renty rodzinnej w związku z kontynuacją nauki. Przykładowo, jeśli licealista chce otrzymać świadczenie we wrześniu kolejnego roku szkolnego, musi najpóźniej do września dostarczyć do ZUS stosowne zaświadczenie ze szkoły. Jeżeli zrobi to dopiero w październiku, nie dostanie pieniędzy za wrzesień.

ZUS i KRUS wypłacają rentę rodzinną w dwojaki sposób: albo na konto bankowe świadczeniobiorcy albo przekazem pocztowym. Formę otrzymywania środków można sobie wybrać. Od 2022 roku jednak ma się to zmienić, ponieważ ZUS chce, aby nowi emeryci i renciści otrzymywali swoje świadczenia wyłącznie w formie bezgotówkowej, a więc na rachunek bankowy.

Podsumowanie

Uzyskanie prawa do renty rodzinnej, podobnie jak wielu innych świadczeń z ZUS, wymaga dopełnienia określonych formalności. W tym przypadku nie są one skomplikowane, szczególnie jeśli zmarły miał już ustalone prawo do emerytury bądź renty z tytułu niezdolności do pracy. Jeżeli nie, cała procedura może się nieco wydłużyć i będzie konieczne dostarczenie większej ilości dokumentów. Warto pamiętać, że niektórzy świadczeniobiorcy muszą także dostarczać pewne dokumenty już po ustaleniu prawa do renty rodzinnej. Przykładowo dzieci mają obowiązek doręczania zaświadczenia ze szkoły o kontynuowaniu nauki, natomiast dorośli świadczeniobiorcy informację roczną o dochodach uzyskiwanych z tytułu pracy lub prowadzonej działalności gospodarczej.