Renta rodzinna dla wdowy z dziećmi. Kiedy i komu przysługuje?

Renta rodzinna dla wdowy z dziećmi jest przyznawana wyłącznie w określonych przypadkach. Z tego wsparcia finansowego skorzystać mogą przede wszystkim kobiety, których zmarły mąż pobierał przed śmiercią emeryturę, rentę chorobową lub inne wyszczególnione w przepisach świadczenie z ZUS.

Dowiedz się, czym jest renta rodzinna, kiedy przysługuje wdowie oraz jej dzieciom oraz czy możliwe jest pobieranie wyższej emerytury po mężu.

Co to jest renta rodzinna?

Termin renta rodzinna odnosi się do specjalnego świadczenia wypłacanego z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych po śmierci bliskiego członka rodziny.

W praktyce chodzi tu o najbliższy krąg krewnych, którzy tworzyli wspólne gospodarstwo domowe, czyli małżonków i dzieci, a w wyjątkowych sytuacjach także rodziców, wnuki i rodzeństwo.

Z założenia renta rodzinna ma być wsparciem finansowym dla rodzin, które były częściowo lub całkowicie na utrzymaniu zmarłego.

Podstawowym warunkiem, jaki trzeba spełnić, by ubiegać się o takie świadczenie, jest fakt pobierania przez zmarłą osobę przed śmiercią:

• emerytury,
• renty z tytułu niezdolności do pracy,
• świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego
• bądź nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Renta rodzinna będzie przysługiwać również w przypadku, gdy zmarły nie pobierał takich świadczeń, ale spełniał warunki do uzyskania prawa do emerytury lub renty chorobowej.

Czy wdowie przysługuje renta rodzinna?

Zgodnie z powyższymi zasadami wdowie jak najbardziej przysługuje renta rodzinna po zmarłym mężu, o ile miał on prawo lub pobierał określone świadczenia z ZUS lub KRUS. Oprócz tego, by móc otrzymywać świadczenie, kobieta musi spełnić dodatkowe warunki:

• w dniu śmierci męża powinna być niezdolną do pracy lub mieć co najmniej 50 lat,
• albo powinna wychowywać dzieci (ewentualnie także wnuki i rodzeństwo) męża, o ile mają nie więcej niż 16 lat, bądź maksymalnie 18 lat w przypadku, gdy wciąż się uczą w szkole,
• albo powinna opiekować się dzieckiem bez względu na jego wiek, o ile jest ono niezdolne do pracy (lub dodatkowo także do samodzielnej egzystencji) i również przysługuje mu renta rodzinna po zmarłym.

Wdowa może także złożyć wniosek o świadczenie w przypadku, gdy skończyła 50 lat lub stała się niezdolna do pracy już po śmierci małżonka, ale nie później niż w ciągu 5 lat od dnia jego zgonu lub od dnia zaprzestania sprawowania opieki nad nieletnimi dziećmi.

W niektórych przypadkach renta rodzinna będzie przysługiwała także kobietom, które nie spełniają powyższych warunków. ZUS może zgodzić się na wypłatę świadczenia na przykład w sytuacji, gdy wdowa nie ma żadnego innego źródła utrzymania. Wówczas renta będzie jej wypłacana przez rok lub maksymalnie 2 lata, jeśli okres ten kobieta wykorzysta na szkolenia niezbędne do podjęcia zatrudnienia.

Na kogo wdowa pobiera rentę rodzinną?

Renta rodzinna przyznawana jest jako jedno świadczenie, które jest potem dzielone między wszystkie osoby uprawnione do jego pobierania. Wdowa będzie zatem pobierała rentę w przysługującej jej kwocie, ale w praktyce może także pobierać świadczenie przysługujące dzieciom, o ile sprawuje nad nimi pieczę.

Dzieci, które nie ukończyły 18 lat i mają prawo do renty rodzinnej, nie mogą bowiem otrzymywać pieniędzy do rąk własnych. Do momentu osiągnięcia pełnoletności świadczenie pobiera za nich przedstawiciel ustawowy, którym najczęściej jest właśnie matka.

Czy wdowa może pobierać wyższą emeryturę po śmierci męża?

Bardzo często o rentę rodzinną ubiegają się kobiety będące już na emeryturze. Po śmierci męża-emeryta mają do tego jak najbardziej prawo, jednak należy pamiętać, że ZUS nie może wypłacać dwóch świadczeń jednocześnie. W takiej sytuacji wdowa musi wybrać – czy chce otrzymywać swoje świadczenie, czy woli pobierać emeryturę po mężu.

Z oczywistych względów kobiety wybierają po prostu świadczenie w wyższej wysokości i warto wiedzieć, że mają do tego prawo.

Choć nie jest to regułą, świadczenie po mężu zazwyczaj jest nieco wyższe, ponieważ panowie przechodzą na emeryturę później niż kobiety, a więc mają dłuższy staż składkowy.

Kiedy wdowie może zostać odebrana renta rodzinna?

Renta rodzinna co do zasady jest wsparciem finansowym przeznaczonym dla osób, dla których śmierć członka rodziny oznacza poważne uszczuplenie domowego budżetu. W związku z tym ZUS ma prawo zawiesić lub wstrzymać całkowicie wypłatę świadczenia, jeśli osoba uprawniona do jego pobierania zacznie osiągać zbyt wysokie dochody z innych źródeł.

Z takimi konsekwencjami musi się także liczyć wdowa otrzymująca rentę po zmarłym mężu, jeśli np. podejmie zatrudnienie lub otworzy działalność gospodarczą:

• jej renta rodzinna zostanie pomniejszona – jeśli jej przychody przekroczą 70% wartości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłaszanego przez GUS,
• ZUS wstrzyma wypłatę świadczenia – jeśli przychody wdowy przekroczą 130% wymienionego wyżej wynagrodzenia.

W 2021 roku zmniejszenie świadczenia jest możliwe, gdy osiągnie się przychody w wysokości 3820,60 zł brutto. Z kolei wstrzymanie wypłaty renty powoduje otrzymywanie wynagrodzenia za pracę lub przychodów z tytułu działalności gospodarczej w wysokości większej niż 7095,40 zł miesięcznie.

Warto jednak pamiętać, że zmniejszeniu lub zawieszeniu nie ulegają świadczenia osób, które osiągnęły wiek emerytalny – chyba że ich emerytura została zawieszona w związku z kontynuowaniem zatrudnienia w ramach stosunku pracy, podjętego jeszcze przed jej nabyciem.

Podsumowanie

Renta rodzinna dla wdowy z dziećmi jest świadczeniem, które nie jest przyznawane automatycznie. Należy o nie zawnioskować w najbliższym oddziale ZUS.

Warto to zrobić jak najszybciej po śmierci męża, aby móc pobierać świadczenie od miesiąca, w którym nastąpił jego zgon. Jeśli wniosek zostanie złożony dwa miesiące po śmierci małżonka, świadczenie będzie wypłacane od dnia jego złożenia.

O świadczenie po mężu warto się ubiegać nawet w sytuacji, gdy zmarły otrzymywał niewielką emeryturę lub rentę w wysokości mniejszej niż minimalna renta rodzinna. ZUS co do zasady w takim przypadku do obliczenia wymiaru świadczenia weźmie pod uwagę właśnie kwotę minimalną, a nie tę faktyczną otrzymywaną przez zmarłego.

Jest to więc szansa dla osób o niskich dochodach na podreperowanie swojego budżetu domowego. Inaczej jednak do sprawy muszą podejść wdowy, które już pobierają emeryturę i jest ona wyższa niż dotychczasowa emerytura męża. W takim przypadku ZUS nie zwiększy im świadczenia zgodnie z zasadą, że w razie zbiegu świadczeń przyznawane jest tylko jedno z nich.