Renta socjalna – czym jest i kto może ją otrzymać?

Renta socjalna to świadczenie, które możesz otrzymywać od państwa, jeśli nie jesteś zdolny do pracy z powodów zdrowotnych. W odróżnieniu od standardowej renty inwalidzkiej o rentę socjalną mogą ubiegać się głównie osoby młode, które niedawno osiągnęły pełnoletność i utraciły zdolność do pracy w określonym czasie.

Dowiedz się, jakie dokładnie warunki trzeba spełnić, by korzystać z renty socjalnej, ile wynosi świadczenie i jak długo można je otrzymywać.

Co to jest renta socjalna?

Renta socjalna jest specyficzną odmianą renty z tytułu niezdolności do pracy. Jest to świadczenie pieniężne wypłacane stale lub okresowo przez ZUS osobom, które osiągnęły pełnoletność i nie są w stanie podjąć pracy zarobkowej ze względu na zły stan zdrowia.

Głównym warunkiem ubiegania się o rentę socjalną jest całkowita niezdolność do pracy, która powinna powstać przed ukończeniem 18 roku życia lub do osiągnięcia wieku 25 lat w trakcie kontynuowania nauki lub studiów.

Kto przyznaje rentę socjalną?

Rentę socjalną przyznaje wyłącznie Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie orzeczenia o niezdolności o pracy wydanego przez lekarza orzecznika ZUS.

Świadczenia tego nie ma w zakresie Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Rolnicy mogą ubiegać się z KRUS jedynie o standardową rentę z tytułu niezdolności do pracy. Mogą jednak wnioskować o rentę socjalną z ZUS, ale tylko po spełnieniu określonych warunków dotyczących powierzchni posiadanych użytków rolnych.

Komu przysługuje renta socjalna?

Jeśli interesuje Cię renta socjalna, możesz na nią liczyć, jeśli spełnisz wszystkie warunki określone przez ZUS. Lista takich wymagań jest dość długa:

• wiek
  musisz mieć ukończone 18 lat, albo lat 16, jeśli jesteś kobietą zamężną,
• niezdolność do pracy
  jesteś całkowicie niezdolny do pracy z powodu choroby lub inwalidztwa – musi to stwierdzić lekarz orzecznik ZUS na podstawie dostarczonej dokumentacji medycznej oraz w razie konieczności także przeprowadzonych badań dodatkowych,
• czas powstanie niezdolności
  Twoja niezdolność do pracy z powodów zdrowotnych musi powstać przed ukończeniem 18 roku życia, albo 25. urodzinami w czasie nauki w szkole lub podczas studiów; albo później w czasie studiów doktoranckich bądź aspirantury naukowej.

O rentę socjalną mogą ubiegać się zarówno obywatele Polski, jak i cudzoziemcy po spełnieniu dodatkowych wymagań dotyczących zezwolenia na pobyt w naszym kraju.

Jeśli jesteś rolnikiem, masz szansę otrzymać rentę socjalną, ale tylko wtedy, gdy powierzchnia Twoich użytków rolnych, których jesteś właścicielem lub współwłaścicielem, nie przekracza 5 hektarów.

Jeśli już otrzymujesz rentę rodzinną, także możesz ubiegać się o rentę socjalną. Jednak świadczenie rodzinne nie może być wyższe niż 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Kto nie może otrzymać renty socjalnej?

Renta socjalna nie będzie Ci przyznana, jeśli otrzymujesz już jedno z następujących świadczeń:

• emeryturę,
• rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• zasiłek lub świadczenie przedemerytalnego,
• nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
• świadczenie rentowe z zagranicznej instytucji itp.

Jedynym świadczeniem, które nie koliduje z rentą socjalną, jest zatem renta rodzinna.

Dokumenty wymagane do renty socjalnej

Renta socjalna w ZUS jest przyznawana na wniosek zainteresowanego. Aby ubiegać się o tę formę wsparcia, niezbędne jest złożenie kompletu dokumentów, czyli:

• wypełnionego formularza wniosku (można go pobrać online ze strony ZUS),
• zaświadczenie ze szkoły lub uczelni wyższej potwierdzające odbycie nauki,
• zaświadczenie o stanie zdrowia – musi być ono wypełnione na formularzu ZUS OL-9 przez lekarza prowadzącego nie później niż na 30 dni przed złożeniem wniosku o rentę socjalną,
• dokumenty potwierdzające historię choroby (w tym także wyniki badań, karty ze szpitala itp.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zażądać także dodatkowej dokumentacji. Przykładowo, jeśli aktualnie jesteś zatrudniony, będzie potrzebne zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach oraz wywiad zawodowy z miejsca pracy.

Jeśli natomiast jesteś rolnikiem, konieczny będzie dokument potwierdzający posiadanie użytków rolnych o powierzchni mniejszej niż 5 ha (zazwyczaj jednak wystarczy oświadczenie na ten temat).

Czy renta socjalna jest dożywotnia?

Renta socjalna może być przyznana na stałe lub tylko na określony czas. Na stałe świadczenie możesz liczyć w sytuacji, gdy lekarz orzecznik ZUS stwierdzi, że Twoja niezdolność do pracy ma charakter trwały, a więc że nie ma perspektyw na poprawę stanu zdrowia.

Zawieszenie wypłaty renty socjalnej

Bez względu na to, czy otrzymasz stałą, czy okresową rentę socjalną, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zawiesić wypłacanie świadczenia.

Może to nastąpić w sytuacji, gdy zaczniesz osiągać przychody z innego źródła w wysokości przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. ZUS bierze tutaj pod uwagę przychody m.in. z tytułu:

• umowy o pracę,
• umowy zlecenia i o dzieło,
• pracy nakładczej,
• pracy za granicą,
• działalności gospodarczej,
• działalności twórczej lub artystycznej,
• zasiłku np. chorobowego i macierzyńskiego,
• najmu, podnajmu czy dzierżawy.

Utrata prawa do renty socjalnej

Renta socjalne może być nie tylko zawieszona, ale także odebrana. Podstawą do takiej decyzji ZUS może być np.:

• niespełnienie kluczowych warunków otrzymywania świadczenia np. osiągnięcie wieku emerytalnego i otrzymanie prawa do emerytury,
• trafienie do aresztu lub zakładu karnego (w szczególnych sytuacjach, gdy rencista nie ma żadnego innego dochodu i po spełnieniu dodatkowych warunków ZUS może jedynie obniżyć świadczenie o 50%).

Czy można nie otrzymać renty socjalnej i dlaczego?

Renta socjalna zostaje przyznana każdej osobie, która spełnia wszystkie warunki określone przez ZUS. Może się więc zdarzyć, że wniosek zostanie odrzucony, jeśli np.:

• lekarz orzecznik stwierdzi, że Twoja niezdolność do pracy nie jest całkowita,
• jeśli nie spełniasz podstawowych warunków np. Twoja niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 18 roku życia w okresie, kiedy nie kontynuowałeś już nauki,
• gdy przysługuje Ci już inne świadczenie np. emerytura lub standardowa renta z tytułu niezdolności do pracy,
• jeżeli masz użytki rolne o powierzchni większej niż 5 ha.

Ile wynosi renta socjalna w 2021 roku?

Renta socjalna wypłacana jest każdemu w tej samej kwocie. Jest to równowartość aktualnie obowiązującej kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (stawki najniższych rent i emerytur są co roku waloryzowane). Od 1 marca 2021 roku wysokość renty socjalnej wynosi zatem 1250,88 zł.

Renta socjalna to jedna z wielu form wsparcia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dla osób, które ze względów zdrowotnych nie mogą podjąć normalnej pracy zarobkowej. W tym przypadku świadczenie skierowane jest do młodych ludzi, którzy jeszcze przed osiągnięciem wieku produkcyjnego podupadli na zdrowiu i utracili zdolność do wykonywania pracy.

Co ważne, przyznanie renty socjalnej nie wyklucza możliwości podjęcia zatrudnienia lub uzyskiwania dochodów z innych źródeł. Aby nie stracić prawa do świadczenia, należy jednak pilnować, by nie przekroczyć określonego przez ZUS progu dochodowego.